چراغی در دالان تاریخ ایران باستان
تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۰۵۲۶۹
ایسنا/اصفهان خواندن تاریخ نه یک سرگرمی، بلکه ضرورتی برای حیات فرهنگی است چرا که پیشرفت، رشد و توسعه پایدار در گرو شناخت تاریخ آگاهان و ناآگاهان است.
سید اصغر محمود آبادی، استاد تمام گروه تاریخ دانشگاه اصفهان برای بسیاری از اهالی تاریخ، فرهنگ و اندیشه به خصوص علاقه‌مندان به حوزه ایران باستان آشناست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ساختار مثلث یونانیان، اشکانیان و رومیان در ایران زمین
کتاب «ساختار مثلث یونانیان، اشکانیان و رومیان در ایران زمین» در۲۲۴ صفحه و با همت انتشارات نهفت، سال ۱۳۹۳ منتشر شد. این اثر، تحقیقی است که در آن روابط سه‌گانه و دیرینه اشکانیان، یونانیان و رومیان را مورد توجه قرارداده تا بررسی و تحلیل مسائل بتواند به فضاهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن دوران نزدیک‌تر شود. در این کتاب سخن از آن است که تاریخ ایران در دوران طولانی و بسیار متحول خود در عهد پیش از اسلام، در معیارهای جهانی است و از سویی دیگر، چنان روابطی به دلایل پیچیدگی تشکیلاتی و گسترش طولانی ارتباطی به صورتی پایدار، تاریخ ایران را متأثر کرده است. این کتاب در ۱۰ فصل تنظیم شده که به ترتیب به «آغاز روابط ایران و یونان»، «هخامنشیان و جهان یونانی»، «واپسین روابط ایرانیان در عصر هخامنشیان»، «آغاز حکومت اسکندر، مقدونیان و یونانیان بر دنیای پارسیان»، «زمینه‌های برآمدن اشکانیان در خراسان بزرگ»، «رومیان و اشکانیان»، «جنگ‌های ایران اشکانی و جمهوری روم»، «آغاز روابط نوین ایران اشکانی و امپراتوری روم»، «سیاست روم در ایران برای تضعیف اشکانیان» و «انحطاط اشکانیان و سقوط آن دولت» می‌پردازد.
دیپلماسی هخامنشی از ماراتن تا گرانیک
«دیپلماسی هخامنشی از ماراتن تا گرانیک» عنوان کتابی است که در ۲۴۰ صفحه و توسط انتشارات مینو در سال ۱۳۹۲ به چاپ رسیده است. همان‌گونه که از عنوان کتاب پیداست، ویژگی آغازین کتاب مبتنی بر روند دیپلماسی دولت نیرومند هخامنشی و دنیای یونانی است. در عصر داریوش، یونانیان سواحل ناگزیر بودند از اتباع دولت هخامنشی به شمار آیند و به آن دولت جهانی مالیات پراخت کنند و در برابر آن تمکین کنند، اما پادشاهان پارس، پس از شکست در نبردهای مدیک، دیگر هرگز به فکر تسلط بر جهان یونانی با توسل به منابع نظامی نیفتادند.
حضور ایران در جهان باستان
کتاب «حضور ایران در جهان باستان» در ۲۶ فصل، زیر نظر دکتر ناصر تکمیل همایون، در طول سه سال سامان یافته و به بررسی تاریخ باستانی ایران از فرهنگ و تمدن عیلام تا روزگار ساسانیان می‌پردازد. این اثر در ۶۳۴ صفحه با همت انتشارات برسم، منتشر شده است. به گفته برخی از صاحب‌نظران، کتاب «حضور ایران در جهان باستان» حاصل زندگی کردن مؤلف با تاریخ است. متن کتاب بسیار روان و خواندنی است. فصل‌های کتاب کوتاه و خواندن آن بسیار راحت است. همچنین تحلیل‌های بسیار خوبی در کتاب ارائه شده است. در واقع این اثر گردآوری صرف نیست و مؤلف تحلیل خود را از مسائل ارائه می‌دهد. نویسنده خود درباره کتاب گفته است: «این کتاب ۱۴ سال در انتظار چاپ بود، اغلب ناشران نگاه بازاری به کتاب داشتند. آنچه مرا وادار به تألیف این اثر کرد حس کنجکاوی بود که هیچ‌گاه تسکین نیافت. همیشه دوست داشتم بدانم نیاکان ما چگونه می‌زیستند. تاریخ ایران باستان برای ما ایرانیان موضوع جدیدی است و معتقدم آیندگان راه های جذاب‌تری را در این مسیر طی خواهند کرد. این کتاب را با عشق نوشتم و همین باعث شده تا به نظر مخاطبان دلنشین باشد.»
تاریخ ایران در عهد ساسانیان
کتاب «تاریخ ایران در عهد ساسانیان» در ۳۷۴ صفحه و با تلاش انتشارات کتاب پارسه سال ۱۳۹۲ روانه بازار نشر شده است. در توضیح پشت جلد کتاب آمده است: «شاهنشاهی ساسانی در ۲۲۴ میلادی حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خویش را با پادشاهی پادشاه اول (۲۲۴ - ۲۴۲ م) آغاز کرد و در ۶۵۱ میلادی با شکست نهایی از اعراب و مرگ یزدگرد سوم، این امپراطوری به پایان رسید. نویسنده در این اثر تلاش می‌کند با تکیه بر متون فارسی میانه، منابع یونانی و رومی و آثار مورخان قرون اولیه اسلامی و همچنین آثار مادی برجای مانده از ساسانیان حضور همه جانبه این شاهنشاهی را مورد تحلیل و پژوهش قرار دهد.»
فرایند اقتدار امپراتوری هخامنشی و تحول تاریخ‌نگاری در یونان باستان
کتاب «فرایند اقتدار امپراتوری هخامنشی و تحول تاریخ‌نگاری در یونان باستان» با همت انتشارات نقش مانا سال ۱۳۸۸در ۲۱۴صفحه به مجموعه کتاب‌های محمودآبادی پیوسته است. مورخان کلاسیک یونان به خوبی واقف بوده‌اند که دولت پارس (هخامنشیان) تا چه حد در سرنوشت سیاسی و معرفتی مردم یونان باستان تأثیرگذار بوده و جهان یونانی چگونه در برخورد با پارس‌ها از انزوای تاریخی خویش گذر کرده و در مراحل مختلف حیات اجتماعی و ارتباطی، اقوام یونانی را به سوی تحولات اجتماعی و فکری به پیش رانده است؛ چنانکه تاریخ نگاری یونانی و حضور تاریخ نگاران آن دیار در صحنه های تاریخ نگاری جهانی در واقع با حضور دولت هخامنشی در قرن ششم قبل از میلاد در غرب آسیا شروع می‌شود و روند آن به صورت پیشرفته ای ادامه می‌یابد. نگارندۀ این کتاب تلاش می‌کند ضمن بررسی موقعیت سیاسی و اقتصادی و نظامی دولت هخامنشی، به مورخان نامدار یونانی که به هر طریق به دوام تاریخ هخامنشی کمک کردند و با نگارش های خود یاد و خاطره آن را زنده نگاه داشتند نگاهی دوباره افکند.
پژوهش‌هایی در تاریخ، فرهنگ و سیاست ایران باستان(دفتر پارینه)
کتاب «پژوهش‌هایی در تاریخ، فرهنگ و سیاست ایران باستان» در ۳۹۶ صفحه با سعی انتشارات آیتین سال ۱۳۸۳ به قفسه کتابخوان‌ها راه پیدا کرده است. در اثر حاضر مجموعه‌ای از مقالات تحقیقی نویسنده در زمینه دوران باستان تاریخ ایران به چاپ رسیده. این مقالات عبارت‌اند از «پدیده‌های نمادین در نقش برجسته‌های ساسانی»، «کوروش و مرزهای دفاع استراتژیک»، «مروری بر مقایسه روابط بازرگانی و اقتصادی در دوران هخامنشی و اشکانی»، «تاریخ روابط سیاسی دیپلماسی دولت هخامنشی با اسپارت»، «انگیزه نخستین برخوردهای نظامی سیاسی شرق و غرب و نتایج آن»، «تحلیلی بر انگیزه‌های اولین تهاجم شرق علیه غرب»، «نقش نظام ساسانی در تخریب بنیادهای سیاسی و فرهنگی اشکانی»، «بار دیگر با رهنوردان تاریخ در جاده ابریشم»، «طبقات اجتماعی و ویژگی‌های آن در عصر ساسانی»، «تاریخ ماد به روایت تاریخ»، «موسیقی ایرانی در زمان ساسانیان»، «فرهادک، اشک ناشناخته تحلیلی بر روابط سیاسی ایران پارتی و امپراتوری روم، مقارن تولد حضرت مسیح(ع)» و «داستان اردشیر(از افسانه تا تاریخ)». هر مقاله با چکیده یا مقدمه‌ای آغاز می‌شود و با نتیجه‌گیری و فهرست منابع به پایان می‌رسد.
امپراتوری ساسانیان در گزارشهای تاریخی اسلامی و غربی
کتاب «امپراتوری ساسانیان در گزارشهای تاریخی اسلامی و غربی» با همت انتشارات افسر در ۶۰۸ صفحه در اختیار دوستداران حوزه تاریخ قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بازنمایی انواع تاریخ نگاری اسلامی درباره ساسانیان، تفاوت‌های میان نگاه و بیان تاریخ‌نگاری مسلمین و تاریخ نگاری نوین اروپایی و علل این تفاوت‌ها نگاشته شده است. بر این اساس، نگارنده نگاه مورخان اسلامی را به بقایای ایران ساسانی، نگاهی فاتحانه و به دور از حقیقت می‌داند در حالی که مورخان اروپایی به دلیل روابط اقتصادی در جاده ابریشم با چین، نیز روابط نظامی و فرهنگی با مشرق زمین از زمان‌های دور و کشف کتیبه های ساسانی و بررسی تطبیقی آنها، پایگاه شایسته‌ای در بازیافت بیشتر عصر ساسانی یافتند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری کتاب تاریخ ایران باستان همت انتشارات ایران باستان دولت هخامنشی تاریخ ایران تاریخ نگاری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۰۵۲۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یک جنگ سرد جدید؟ جنگ جهانی سوم؟ / چگونه می توانیم در این «عصر سردرگمی» حرکت کنیم؟
فرارو- تیموتی گارتون اش، مورخ، نویسنده و مفسر بریتانیایی است. او استاد مطالعات اروپایی در دانشگاه آکسفورد است. بخش عمده‌ای از آثار "تیموتی گارتون اش" مربوط به اواخر تاریخ مدرن و معاصر اروپای مرکزی و شرقی بوده است. او در مورد رژیم‌های کمونیستی سابق آن منطقه، تجربه آنها با پلیس مخفی، انقلاب‌ها در سال ۱۹۸۹ میلادی و تبدیل دولت‌های بلوک شرق سابق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا مطالبی را نوشته است. "تیموتی گارتون اش" نقش اروپا و چالش ترکیب آزادی و تنوع را به ویژه در رابطه با گفتار آزاد مورد بررسی قرار داده است. کتاب‌های متعددی از او به زبان فارسی ترجمه و چاپ شده اند از جمله کتاب "ما مردم" با ترجمه "فروغ پوریاوری" توسط "نشر ثالث" و "پرونده" با ترجمه "صبا نوروزی" توسط "نشر کتاب پارسه".
به گزارش فرارو به نقل از گاردین، در دوره کنونی چند بحرانی سیاره‌ای ما سعی می‌کنیم با نگاه به گذشته به اهداف خود دست یابیم. آیا آن طور که گرابین نیبلت، رئیس سابق اندیشکده چتم هاوس در کتاب تازه اش اشاره می‌کند ما احتمالا در جنگ سرد تازه‌ای قرار داریم؟ آیا این وضعیت همان گونه که "نایل فرگوسن" مورخ استدلال کرده ما را به آستانه جنگ جهانی سوم سوق خواهد داد؟ یا آن گونه که من گاهی اوقات به آن اشاره کرده ام آیا جهان در حال اغاز وضعیتی شبیه به اروپای اواخر قرن نوزدهم متشکل از امپراتوری‌های رقیب و قدرت‌های بزرگ است؟
راه دیگری برای تلاش به منظور قرار دادن دردسر‌های مان در شکل تاریخی قابل درک آن است که آنها را به مثابه "عصر ... " نامگذاری کنیم و واژگانی که جای آن سه نقطه را می‌گیرند نشان دهنده موازی بودن شرایط یا تضاد شدید وضعیت فعلی با عصر پیشین باشند. از این روست که "فرید زکریا" استاد روابط خارجی و مفسر در شبکه خبری "سی ان ان" در تازه‌ترین کتاب خود اشاره می‌کند ما در "عصر جدیدی از انقلاب ها" قرار داریم بدان معنا که می‌توانیم چیز‌هایی از انقلاب‌های فرانسه، صنعتی و آمریکا بیاموزیم یا آن گونه که "گیدئون راچمن" مفسر حوزه روابط خارجی در "فایننشال تایمز" می‌گوید در عصر "مرد قوی" به سر می‌بریم؟ "مارک لئونارد" رئیس شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید: "نه، عصر فعلی "عصر فقدان صلح" است، زیرا ارتباط باعث بروز تعارض می‌شود".
با این وجود، اگر بخواهیم درباره عصر حاضر صحبت کنیم مطمئنا می‌توان گفت "عصر هوش مصنوعی" است اصطلاحی که عنوان کتابی است که توسط "هنری کیسینجر" خبره عرصه روابط خارجی نوشته شده بود یا شاید بتوان گفت عصر حاضر همان گونه که "برونو ماکائس" ستون نویس حوزه روابط بین الملل در شماره اخیر نشریه "نیواستیتسمن" استدلال کرده "عصر خطر" است. اگر عنوان "عصر .. " را در کادر جستجو در وب سایت نشریه "فارن افرز" تایپ کنید دسته دیگری از عناوین رقیب عناوین پیش‌تر ذکر شده را مشاهده خواهید کرد از جمله "عصر بی اخلاقی"، "عصر ناامنی انرژی"، "عصر معافیت از مجازات"، "عصر نخست امریکا" "عصر فاجعه آب و هوایی" و موارد دیگر.
شاید این صرفا "عصر هیاهو" باشد که در آن ناشران کتاب و ویراستاران رسانه‌ها و نویسندگان را بی وقفه به سمت اطلاق عناوین و پسوند‌های بزرگ و ساده انگارانه سوق می‌دهد تا باعث افزایش فروش کتب و یا افزایش امار مخاطب و بازدید کننده یک مقاله در بازار شلوغ ایده‌ها شود.
با این وجود، جدای از شوخی بسیار مهم است که سعی کنیم از تاریخ درس بیاموزیم چرا که ما قطعا چیزی جز گذشته نداریم. ترفند لازم برای این کار آن است که بدانید چگونه گذشته را بخوانید. ابتدا باید ترکیبی از قدیمی و جدید و مشابه و متفاوت را شناسایی کنید. همان طور که "آنتونی بلینکن" وزیر امور خارجه ایالات متحده در سفر اخیر خود به پکن اظهار داشت رابطه بین ایالات متحده و چین تنها دو ابر قدرت فعلی جهان به وضوح یکی از "پرپیامدترین روابط جهان" است. همانند دوران جنگ سرد، آن دو ابرقدرت در یک رقابت استراتژیک جهانی، چند بعدی، متمایل به رنگ و بوی ایدئولوژیک و بلند مدت هستند.
با این وجود، همان گونه که نیبلت در ابتدای کتاب اش به درستی بیان می‌کند: "جنگ سرد جدید هیچ شباهتی به جنگ سرد پیشین نخواهد داشت". او دو تفاوت بزرگ را در این باره مشخص می‌سازد: درجه یکپارچگی اقتصادی بین دو کشور به قدری افزایش یافته که باعث شده کارشناسان درباره "شیمی روابط" صحبت کنند. همزمان یک واقعیت که شاید از شدت رقابت دوگانه بکاهد آن است که بسیاری از قدرت‌های بزرگ و متوسط دیگر مانند روسیه، هند، ژاپن، ترکیه، عربستان سعودی و برزیل نیز وجود دارند.
نکته نخست به وضوح قابل توجه است، اما لزوما از داغ شدن جنگ سرد جلوگیری نخواهد کرد. "نورمن آنجل" روزنامه نگار درست چند سال پیش از آغاز جنگ جهانی اول کتابی تاثیرگذار تحت عنوان "توهم بزرگ" را نوشته بود. او استدلال کرد که درجه وابستگی متقابل اقتصادی بین قدرت‌های بزرگ اروپایی بدان معناست که احتمال وقوع یک جنگ بزرگ بین دولتی بسیار بعید به نظر می‌رسد و در صورت وقوع نیز نمی‌تواند طولانی مدت باشد. با این وجود، آن چه در عمل رخ داد آن بود که فرضیه شخص آنجل به توهم بزرگ تبدیل شد!
تفاوت دوم ذکر شده توسط نیبلت به نظر من قانع کننده است. گاهی اوقات قدرت‌های دیگر که از آنها تحت عنوان "غیر متعهد‌های نوین" یاد می‌شود اصطلاح دیگری که بخش نخست آن برگرفته از دوره جنگ سرد است بسیار قدرتمندتر و ثروتمندتر از کشورهای غیر متعهد پیش از سال ۱۹۸۹ میلادی هستند. همان گونه که در مورد جنگ اوکراین مشاهده می‌کنیم روابط روسیه با کشور‌هایی مانند چین و هند به اقتصاد روسیه این امکان را می‌دهد تا از فشار تحمیل شده از سوی غرب جان سالم به در ببرد.
در تلاشی دیگر برای اطلاق یک برچسب کلی به "عصر سردرگمی" فعلی "ایوان کراستف" پژوهشگر علوم سیاسی، مارک لئونارد و من اشاره کرده ایم که عصر حاضر "عصر اتحاد‌های معامله ای" ست بدان معنا که در آن قدرت‌های بزرگ و متوسط غیر غربی اتحاد‌های معامله‌ای برقرار می‌کنند و گاهی در همسویی همزمان با شرکای مختلف در ابعاد مختلف قدرت پیدا می‌کنند. برای مثال، آنان رابطه اقتصادی عمده با چین و یک رابطه امنیتی با ایالات متحده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند.
تحلیل ما در تضاد با تحلیل مبتنی بر طرح ایده "محور اقتدارگرایی" متشکل از روسیه، چین و کره شمالی است. آنجا واژه "محور" به چیزی شبیه اتحاد زمان جنگ اشاره دارد به چیزی شبیه "محور شرارت" مطرح شده از سوی "جورج دابلیو بوشگ رئیس جمهور اسبق ایالات متحده و هم چنین تداعی گر "نیرو‌های محور" یا "متحدین" متشکل از آلمان نازی، ایتالیای فاشیست و ژاپن امپراتوری در جنگ جهانی دوم می‌باشد. فرگوسن در اوایل سال جاری در "دیلی میل" نوشته بود: "و اکنون مشابه دهه ۱۹۳۰ میلادی یک محور اقتدارگرای تهدیدآمیز پدید آمده است".
یادگیری از گذشته هم چنین شامل دیدن تعامل بین ساختار‌ها و فرآیند‌های عمیق از یک سو و اراده جمعی و رهبری فردی از سوی دیگر است.
عصر ما نمونه‌های مهمی از هر دو نوع نیروی تاریخی را ارائه می‌دهد. روشی که در آن انباشت اثرات ناخواسته فعالیت‌های انسانی به طور خطرناکی محیط طبیعی ما را متحول می‌کند از طریق گرمایش جهانی، کاهش تنوع زیستی و کمبود منابع یکی از این تغییرات ساختاری عمیق است. از این روست که اصطلاح "عصر آنتروپوسن"* مطرح می‌شود.
توسعه شتابان فناوری از جمله هوش مصنوعی یکی دیگر از تغییرات ساختاری است. کیسینجر استدلال کرد که کاربرد‌های نظامی غیرقابل پیش بینی ذاتی هوش مصنوعی ممکن است در نهایت حتی حداقل ثبات استراتژیک بازدارندگی هسته‌ای بین ایالات متحده، چین و روسیه را نیز تضعیف کند. اگر نسبت به این موضع تردید دارید که احتمالات و انتخاب‌های فردی انسان نیز اهمیت دارند.
اکنون به آخرین و مهمترین نکته می‌رسم. ناهنجاری تفسیری‌ای که من شناسایی کردم خود نشانه این واقعیت است که ما در دوره جدیدی از تاریخ اروپا و جهان قرار داریم که همه به دنبال عوامل جدید هستند. پس از جنگ (پس از ۱۹۴۵) دوره به اصطلاح "پسا دیوار" دنبال شد، اما آن دوره صرفا از ۹ نوامبر ۱۹۸۹ (سقوط دیوار برلین) تا ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ (حمله روسیه به اوکراین) به طول انجامید.
در تاریخ همانند داستان عاشقانه "آغاز" اهمیت دارد. آن چه در پنج سال پس از ۱۹۴۵ میلادی رخ داد نظم بین المللی را برای چهار دهه پس از آن شکل داد و از برخی جنبه‌ها نهاد‌هایی را به وجود آورد که تا به امروز پابرچا هستند از جمله سازمان ملل متحد. بنابراین، کاری که ما اکنون انجام می‌دهیم برای مثال در مورد حمایت از اوکراین برای برنده شدن در جنگ و یا در مقابل سناریوی اجازه دادن به شکست خوردن اوکراین در جنگ در تعیین ویژگی و کاراکتر دوره جدید از اهمیت شایان توجهی برخوردار خواهد بود. مهمترین درس تاریخ آن است که ساختن آن برعهده ماست.
*عصر "آنتروپوسن" یک واحد غیر رسمی زمان در حوزه زمین شناسی است که برای توصیف آخرین دوره در تاریخ زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مفهوم به معنای زمانی است که فعالیت‌های انسان تغییرات قابل توجهی بر آب، هوا و اکوسیستم سیاره وارد می‌سازد.
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟